บ้านเย็น อยู่สบาย ต้องมีทางให้ลมเข้าและทางลมออก
หน้าร้อนเดินทางมาเยี่ยมเยียนเราถึงบ้านเป็นที่เรียบร้อยแล้ว หลายคนเจอกับปัญหาบ้านร้อนอบอ้าว ไม่เปิดแอร์ แทบจะนั่งไม่ติด อยู่ในบ้านไม่ได้เอาเลย สาเหตหลักๆ ที่ทำให้อากาศในบ้านร้อน อบอ้าว ส่วนหนึ่งเป็นเพราะบ้านขาดช่องลมที่ดี ที่ลมสามารถพัดเข้า-ออกได้สะดวก
ผศ. ดร. อรรจน์ เศรษฐบุตร ได้พูดเรื่องช่องลมเอาไว้ละเอียดในงานเสวนาเรื่อง ออกแบบดี เลือกวัสดุเป็น บ้านเย็นสบาย ที่ SCG Experience จัดไปเมื่อปลายเดือนมกราคมที่ผ่านมา (2557) ว่า
“ การระบายความร้อนภายในบ้านโดยใช้ลมธรรมชาติ ต้องมีช่องทางลมเข้าและลมออก มิฉะนั้นลมจะไม่สามารถไหลผ่านในตัวบ้านได้ และสิ่งที่ดีที่สุดคือการออกแบบให้ช่องหน้าต่างอยู่ตรงข้ามกันและมีขนาดใหญ่เท่าเทียมกัน รวมทั้งการวางตำแหน่งช่องหน้าต่างเหล่านี้ต้องตอบรับทิศทางการเคลื่อนที่ของลมประจำด้วย แต่อย่างไรก็ตามอย่าลืมว่าลมที่นำเข้าสู่อาคารต้องทำให้เป็นลมเย็นเสียก่อน ”
ขอขยายความตรงประโยคที่ว่า “อย่าลืมว่าลมที่นำเข้าสู่อาคารต้องทำให้เป็นลมเย็นเสียก่อน” อีกนิดแล้วกัน
ทำไมถึงต้องเป็นลมเย็น? จริงๆ แล้ว ลมที่พัดเป็นลมเย็นอยู่แล้ว แต่ถ้าเมื่อไหร่ที่ลมพัดผ่านแหล่งสะสมความร้อน เช่น ถนน พื้นคอนกรีต ไอร้อนจากคอนเพรสเซอร์แอร์ (ธรรมชาติของอากาศร้อนจะลอยตัวสูงขึ้น ส่วนอากาศเย็นจะลอยตัวต่ำลง) ก่อนที่จะพัดเข้ามาในบ้าน ลมก็จะพัดเอาความร้อนขึ้นมาด้วย ซึ่งจะทำให้อากาศในบ้านร้อนหนักกว่าเดิม อบอ้าวหนักกว่าเดิม ในทางตรงกันข้าม ถ้ามีต้นไม้ บ่อน้ำซึ่งมีความเย็นสะสม อยู่ใกล้กับช่องหน้าต่าง ช่องลม ลมก็จะพัดเอาไอเย็นเข้ามาในตัวบ้านด้วย บ้านก็จะเย็นสบาย
เทคนิคง่ายในการสร้างลมเย็นก็คือการปลูกต้นไม้ในทิศทางที่ลมพัดเข้าหาตัวบ้าน แต่อย่าลืมเลือกต้นไม้ที่โคนต้นโปร่ง เพื่อให้ลมพัดผ่านต้นไม้เข้ามาได้ ส่วนที่ยอดพุ่มจะทึบหนา แน่นเอาไว้อาศัยบังแดดก็ได้
ขอไว้อย่างเดียวคือ ห้ามปลูกต้นไม้ที่พุ่มแน่นที่โคนต้น เพราะลมจะไม่สามารถผ่านพุ่มหนาของต้นไม้เข้ามาในบ้านได้ บ้านจะอับลมทันที
เมื่อสร้างลมเย็นจากภายนอกได้แล้ว ที่นี้ลองมาดูกันต่อว่า ช่องลมแบบไหนบ้างที่สามารถเรียกลมเข้าบ้าน ไล่ลมออกได้ดี บ้านเย็นสบาย แล้วแบบไหนที่ทำให้บ้านอบอ้าว หรือรู้สึกอัดอัดอากาศไม่ถ่ายเทได้
- บ้านมีช่องลมเข้าอย่างเดียว ไม่มีช่องลมออก ส่วนใหญ่จะเจอกับพวกตึกแถว หรือทาวน์เฮ้าส์ ลักษณะนี้ ลมเข้าได้แต่ไม่มีทางออกให้ลม เท่ากับลมใหม่เข้าไปแต่ไม่สามารถระบายลมเก่าออกได้ บ้านจะอบอ้าว อึดอัด รู้สึกว่อากาศในบ้านไม่ระบายถ่ายเท
- บ้านมีช่องลมเข้า และ ช่องลมออก แต่ช่องลมเล็ก แคบ ลมเข้าได้ ช่องลมแบบนี้ ลมออกได้แต่ เข้า-ออกไม่สะดวก ลมก็จะระบายได้ แต่ไม่สะดวก หรือระบาย ถ่ายเทได้เต็มที่
- บ้านมีช่องลมเข้า และช่องลมออก กว้าง และตำแหน่งของช่องลมตรงกันพอดี ช่องลมแบบนี้ ลมจะพัดเข้า-ออก สะดวก ลมก็จะพัดผ่านจากช่องลมเข้าไปอีกช่องลมออกไปทันที แต่จะกวาดเอาลมร้อนหรือลมเก่าที่อยู่ตรงกับช่องลมออกไปเท่านั้น
- บ้านมีช่องลมเข้า และช่องลมออกกว้าง ขนาดเท่ากันทั้งสองสองฝั่ง และตำแหน่งของช่องลมอยู่เยื้องกัน ลมพัดเข้า ลมพัดออก สะดวก ลมเย็นที่เข้าไปใหม่ไหลไปทั่วห้อง แล้วกวาดไล่ลมร้อนออกทางช่องลมออก ช่องลมแบบนี้จะทำให้บ้านเย็นสบายมากที่สุด
เมื่อมีตำแหน่งและขนาดช่องลมที่เหมาะสมให้อากาศถ่ายเทแล้ว พยายามอย่าตั้งเฟอร์นิเจอร์ ตู้ ชั้นวางของ หรือวางผังภายในบ้านที่จะไปขวางทิศทางลม เท่านี้ก็พอจะช่วยให้บ้านเราหายใจได้สะดวกขึ้น มีลมพัดเข้า-ออก ไม่ต้องพึ่งพาเครื่องปรับอากาศตลอดเวลาแล้วค่ะ