ความเชื่อเกี่ยวกับผักพื้นบ้าน

                    ใครจะรู้บ้างว่าผักพื้นบ้านที่เราบริโภคอย่างเอร็ดอร่อยนั้น เขามีข้อห้ามความเชื่อตามวัฒนธรรมประเพณีท้องถิ่นที่ระบุให้บริโภคหรือบริโภคไม่ได้ ในกลุ่มบุคคลที่เจาะจงโดยเฉพาะ เช่น คนที่มีคาถาอาคมหญิงมีครรภ์ หญิงหลังคลอดบุตร หรือแก้เคล็ดในการปรุงอาหาร เป็นต้น     เรื่องราวเหล่านี้ในวงการแพทย์แผนปัจจุบันหรือคนรุ่นใหม่ไม่ค่อยจะเชื่อถือกันมากนัก โดยเฉพาะข้อห้ามกับหญิงคลอดบุตร โบราณนั้นท่านย้ำนัก    ย้ำหนาให้ปฏิบัติอย่างเคร่งครัด  ไม่เช่นนั้นจะเป็นอันตรายต่อแม่และลูก เช่น หญิงหลังคลอดต้องอยู่ไฟจะช่วยขับน้ำคาวปลา มดลูกเข้าอู่เร็ว จริงๆ แล้วในระยะยาวเมื่ออายุมากขึ้นคุณแม่เหล่านี้จะไม่เจ็บป่วยง่าย โดยเฉพาะในช่วงอากาศเย็นๆ นั้นถ้าไม่เคยอยู่ไฟจะหนาวเข้ากระดูกเจ็บปวดมาก หรือขณะอยู่ไฟก็ห้ามคนอื่นๆ มาทักถามว่าร้อนไหม หรือพูดคำว่าร้อน เพราะจะทำให้แม่และลูกเกิดอาการแพ้ไฟ มีผดผื่นเกิดตามลำตัว และเกิดอาการคัน และห้ามกินของเย็น ห้ามกินข้าวเหนียวดำ โดยเฉพาะข้าวเหนียวดำกินแล้วอาจถึงตายได้ เคยมีคนไม่เชื่อกินจนตายคาปากมาแล้ว แต่ก็เห็นอีกเหมือนกันว่าตามโรงพยาบาลทำสังขยาข้าวเหนียวดำมาให้แม่ลูกอ่อนกิน แต่ก็ไม่เห็นมีใครตาย

                    ลองมาดูสิว่าผักตัวไหนบ้างที่โบราณท่านใส่ข้อห้าม ข้อแนะนำที่ฟังแล้วเหลือเชื่อแต่เป็นจริง แต่ในบางกรณีถ้าอยากรู้ คุณผู้อ่านก็ต้องลองพิสูจน์เอาเอง

                    มะเขือแจ้ คนโบราณห้ามหญิงที่ยังไม่แต่งงานกินมะเขื่อนี้ เพราะเชื่อว่าเกินแล้วจะไปมีชู้กับคนอื่น เมื่อแต่งงานแล้วจึงรับประทานได้ ความรู้ในเชิงวิทยาศาสตร์ระบุว่าเมล็ดของมะเขือเป็นตัวยากระตุ้นกำหนัด

                    บอน เป็นพืชที่มียางเป็นพิษถ้าไปถูกยางมันเข้าจะคัน แต่เป็นผักที่นำมาปรุงอาหารพื้นบ้านที่รสชาติอร่อย ฉะนั้นการนำมาปรุงก็ต้องมีวิธี โดยเริ่มตั้งแต่การไปตัดบอนให้ถามก่อนว่า "บอนจ๋าหวานไหมจ๊ะ" ให้ตอบว่า "หวานจ้ะ" "บอนจ๋าคันไหมจ๊ะ" ให้ตอบว่า "ไม่คันจ๊ะ" ไปกัน 2 คนก็ช่วยกันถาม-ตอบ ไปคนเดียวก็ถามเองตอบเอง วิธีนี้ช่วยดับพิษคันไปอีกหนึ่งเปราะ แล้วเวลาลอกเปลือกออก ต้องไม่พูดคำว่าคันโดยเด็ดขาด ไม่เช่นนั้นเวลากินจะคันคอ ส่วนตอนแกงให้เอาบอนต้มกับกะทิให้เดือดแล้วค่อยละลายพริกแกงลงในหม้อ และต้องใช้ไม้ตีพริก (สากกะเบือ) คนหม้อต้ม (ทำไมต้องใช้ไม้ตีพริก ได้ถามกูรูบอกว่าระหว่างต้มบอนมันจะลอยฟูขึ้นก็ต้องเอาอะไรหนักๆ คน แต่จริงๆ แล้ว อะไรที่มันหนักๆ ก็ใช้คนได้ อาจเป็นเพราะสมัยก่อนอุปกรณ์ทำครัวมีไม่มาก ไม้ตีพริกนี่แหละเหมาะที่สุด)

                    ฟักทอง ปลูกไว้ในบริเวณบ้านจะช่วยให้มีฐานะร่ำรวย และห้ามแม่มาน (หญิงมีครรภ์) กิน เพราะจะทำให้คลอดยาก เนื่องจากฟักทองเป็นไม้เลื้อยเป็นไม้เถามีมือเกาะ จึงเชื่อว่าถ้ากินในระหว่างนี้จะทำให้รกติดพันแล้วจะคลอดยาก แต่ทำไมไม่ห้ามกินตำลึงก็ไม่รู้เพราะตำลึงก็เป็นไม้เลื้อยมีเถาเกาะเหมือนกับฟักทอง

                    ตำลึง ให้เอาตำลึงที่ขึ้นเองหลังส้วมไปทำอาหารให้สามีที่บ้านกิน โบราณบอกว่าตำลึงหลังส้วมเป็นเสน่ห์ยาแฝด ทำให้ผัวรักผัวหลง

                    สะระแหน่ ใช้ประโยชน์ในการแต่งกลิ่นอาหาร มีข้อห้ามไม่ให้หญิงที่มีประจำเดือนเดินผ่านหรือไปเด็ดสะระแหน่ เพราะจะทำให้สะระแหน่แห้งตาย แต่ด้วยเหตุผลกลใดก็ไม่มีใครอธิบายได้อย่างชัดเจนว่าเป็นเพราะอะไร แต่ก็เป็นข้อห้ามที่เป็นเรื่องจริงที่ผ่านการพิสูจน์มาแล้ว กว่าสะระแหน่จะฟื้นตัวมีใบเขียวเหมือนเดิมก็กินเวลาไปถึง 4-5 วัน หรือบางต้นถึงกับวายไปทั้งกระถาง

                    พริก ใช้ประกอบในพิธีกรรมสะเดาะเคราะห์ ส่งผี บูชาธาตุ หรือเข้าพิธีเผาพริกเผาเกลือเพื่อสาปแช่งคนไม่ดี อาจเพราะพริกมีฤทธิ์แสบร้อนจึงใช้ความร้อนนี้ป้องกันอันตรายและให้คนที่ถูกสาปแช่งอยู่ไม่เป็นสุขเหมือนฤทธิ์ของพริก

                    ผักปลัง ห้ามผู้ชายที่มีคาถาอาคมกิน จะทำให้อาคมเสื่อม แต่หญิงท้องกินได้และนำมาใช้ในพิธีกรรมทำเป็นบ่วงให้หญิงท้องลอดจะช่วยให้คลอดง่าย

                    มะเฟือง คนเล่นของมีคาถาอาคมห้ามกินจะทำให้คาถาอาคมเสื่อม กูรูท่านบอกว่ามะเฟืองมีรูปร่างคล้ายอวัยวะเพศของผู้หญิงบางส่วน จึงไม่เหมาะจะนำมากิน หรือผู้หญิงมีประจำเดือนผู้ชายเหล่านี้ยังเข้าใกล้ไม่ได้เลย นอกจากนี้ยังห้ามกินฟัก แฟ แตง น้ำเต้า คาถาอาคมจะเสื่อมเช่นกัน มีคำอธิบายขยายความว่าอาจเพราะผักเหล่านี้มีรสเย็น อาหารรสเย็นมักไปชะล้างฤทธิ์ยา จึงเข้าใจว่าอาจไปล้างฤทธิ์ความขลังทางวิชาอาคมไปด้วย ส่วนมะเฟืองนั้นมีฤทธิ์ฟอกเลือด หรือทำให้เลือดจางได้ก็อาจมีนัยเดียวกัน และยังมีข้อห้ามว่าคนที่โดนหมากัดห้ามกินมะเฟืองและมะยม ไม่เช่นนั้นจะตายได้

                    ใบจาก และน้ำจากท้องเรือจ้างต้มให้สามีกิน เป็นคาถาปลดปล่อยสามีจากเมียน้อย ให้เลิกให้ลากัน อาจเพราะถือเอาคำว่าจากและน้ำจากท้องเรือนั้นเป็นน้ำอัปมงคล จึงเชื่อว่าจะให้เลิกจากกัน แต่ในทางตรงข้ามบรรดาเมียน้อยหรือฝ่ายสามีคิดอยากเลิกกับภรรยาใหญ่หรือเมียหลวงแล้วต้มให้กินก็อยากรู้เหมือนกันว่าจะใช้ได้ผลหรือเปล่า

                    เรื่องข้อห้ามความเชื่อต่างๆ ดังกล่าวนี้ได้ยินได้ฟังก็หูผึ่งเพราะเราไม่เคยรู้ว่ามีความรู้ต่างๆ เหล่านี้มาก่อน โบราณโบร่ำท่านก็ช่างสรรค์สร้างเรื่องราวสั่งสอนหรือสะสมเป็นภูมิปัญญาไว้มากมาย บางเรื่องวิทยาศาสตร์หรือความรู้สมัยใหม่ก็ยากจะอธิบายความได้ แต่มันก็เป็นเรื่องแปลกแต่จริง แต่ทุกสิ่งทุกอย่างที่คนโบราณพร่ำสอนนั้น  หากเราคิดพิจารณาให้ดี  ย่อมมีประโยชน์แอบแฟงอยู่  

                    ได้รู้ความเชื่อแบบนี้แล้ว  ใครอยากลองพิสูจนืก้เชิญได้นะครับ  ไม่ว่ากัน  ผลเป็นประการใด  แจ้งให้ทราบด้วยนะครับ  สำหรับผม  ลองแล้ว  ให้พี่สาวที่เป็นประจำเดือน  ไปเด็ดสะระแหน่  ปรากฎว่า  วายไปทั้งแปลงเลยครับ  โดนแม่ด่ายับเลย  55  ไม่เชื่อก็ต้องเชื่อครับ