ตำนานบ้านสาว กำแพงดิน เชียงใหม่
แท้จริงแล้วกำแพงเมืองทำด้วยดินและอิฐ ทั้งที่เชียงใหม่และที่อื่นๆทั่วประเทศ เช่น สุรินทร์, บุรีรัมย์, ร้อยเอ็ด, ลำปาง, ลพบุรี, นครศรีธรรมราช, ฯลฯ มีเหตุถูกทำลายย่อยยับอัปรีย์คล้ายคลึงกัน คือจากการเมือง(ระดับชาติและท้องถิ่น) เอื้อให้ราชการที่เกี่ยวข้องกับที่ดินโบราณสถานและที่ดินสาธารณะ ร่วมมือกับทุนเข้าทำลายกำแพงเมืองเพื่อเอาที่ดินมาใช้ประโยชน์ทางพาณิชย์ โดยประชาชาวบ้านต้องหดหัว(ไม่ใช่มุดหัว) นักโบราณคดี กรมศิลปากร สู้รบปรบมือเพื่ออนุรักษ์กำแพงอิฐและกำแพงดินเชียงใหม่มายาวนานไม่น้อยกว่า 50 ปีมาแล้ว
สภาพกำแพงดินในปัจจุบัน ที่มีการบุกรุกเจาะพื้นที่เข้าไปสร้างที่อยู่อาศัยของชาวบ้าน
ทั้งๆที่ เป็นกำแพงเมืองเก่าชั้นนอก มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์
ตำนานบ้านสาว แหล่งคณิกาหลังสงครามโลกครั้งที่ 2
ส่วนหนึ่งของกำแพงดิน ถูกเจาะเป็นช่องและสร้างบ้านอยู่อาศัย บ้านส่วนหนึ่งปรับเป็นบ้านและห้องสำหรับบริการทางเพศ บ้านสาวย่านกำแพงดินยุคแรกนั้น เริ่มมาตั้งแต่หลังสงครามโลกครั้งที่ 2 สิ้นสุดลง คือประมาณปี พ.ศ.2489 คนรุ่นเก่าๆ บอกว่า "บ้านสาว" ของกำแพงดินยุคแรกมีเฉพาะด้านใกล้สี่แยกกำแพงดิน คือ เลี้ยวซ้ายจากถนนท่าแพ สมัยนั้นมีโรงหนังตงก๊ก ต่อมาเปลี่ยนชื่อเป็นโรงหนังศรีวิศาล ด้านหลังโรงหนังศรีวิศาลมี "บ้านสาว" อยู่ประมาณ 20 หลัง เป็นที่นิยมเที่ยวกันมากของนักเที่ยว "บ้านสาว" ดังกล่าวมีเฉพาะด้านที่เป็นกำแพงดินเรื่อยไปจนเกือบถึงหน้าวัดช่างฆ้อง โดยมีบ้านเป็นหลังๆ ด้านในกำแพงดิน โดยแต่ละบ้านเจาะกำแพงดินเป็นประตูทางเข้าบ้าน ราคาค่าบริการขณะนั้น 3 บาทและ 5 บาท ต่อมา "บ้านสาว" ย่านนี้ก็เลิกกิจการไป คาดว่าหลังจากโรงหนังศรีวิศาลเลิกแล้ว และ "บ้านสาว" เปลี่ยนไปอยู่ย่านตรงข้ามโรงแรมแม่ปิงในปัจจุบันแทน (คุณเฉลิม สุวรรณชื่น,สัมภาษณ์)
ช่วงที่ "บ้านสาว" ย่านกำแพงดินเฟื่องฟู ประมาณหลังปี พ.ศ.2500 เล็กน้อย ว่ากันว่ามีบ้านสาวประมาณถึง 100 บ้าน แยกเป็นย่านกำแพงดินด้านเหนือ คือ ที่บริเวณพื้นที่เดิมของโรงแรมแม่ปิงและฝั่งตรงข้ามประมาณ 50 บ้าน และย่านกำแพงดินด้านใต้ ประมาณ 50 บ้าน
"บ้านสาว" ย่านกำแพงดิน อาจถือว่าเป็น "บ้านสาว" ยุคที่สองของเมืองเชียงใหม่ โดยเกิดขึ้นและหนาแน่นเมื่อประมาณหลังปี พ.ศ.2504 และสิ้นสุดเมื่อประมาณปี พ.ศ.2530 เมื่อทางรัฐบาลมีนโยบายให้จับกุมจริงและส่งไปสถานสงเคราะห์ฝึกอาชีพหญิงที่อำเภอปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี
ภาพข่าวการระงับสัญญาเช่ากำแพงดิน